Beulen van Iran lieten in 2022 corona hun werk doen

Geactualiseerde versie. Eerdere publicatie:  12-01-2022, De Telegraaf

De vrijheid om te zeggen en te schrijven wat je vindt staat in ons land onder druk. Waar die druk toe kan leiden, weet men in Iran. Vrijdenkers zijn hun leven niet zeker. Keyvan Shahbazi rouwt om schrijver Baktash Abtin, die zaterdag in gevangenschap geketend de coronadood stierf.

Geïnspireerd door verschillende koranteksten die de moord op de 'ongelovigen' aanmoedigen, heeft de islamitische republiek Iran al sinds 1979 vrijelijk onder de ogen van de wereld in binnen- en buitenland gemoord. Daarvan hebben we in Nederland al in 2015 en 2017 twee voorbeelden in Almere en Den Haag gezien.

Naast de actieve politieke tegenstanders die worden opgepakt en geëxecuteerd of opgehangen, hanteren de ayatollahs ook 'creatievere' werkwijzen. Deze methode valt vaak ten deel aan de vrijdenkers, schrijvers, dichters en vertalers die weigeren de ideologische richtlijnen van het regime te volgen. De teller staat op meer dan tachtig vermoorde intellectuelen, schrijvers en dichters. Ze werden thuis met messteken afgeslacht door 'inbrekers' die niets hadden meegenomen. Ze kwamen om bij vreemde onverklaarbare verkeersongevallen. Of de artsen vonden na een onverwachte hartstilstand grote concentraties van een kaliumverbinding in hun bloed. Deze moorden zijn bekend geworden als de Iraanse kettingmoorden. De meest hartverscheurende moord is die op de 48-jarige dichter Hamid Hajizadeh. Toen ze hem thuis bezochten was zijn negenjarige zoon, Karoon, bij hem. Om hun sporen te wissen hebben de beulen van Allah na zijn vader ook het jongetje met zevenendertig messteken vermoord - ik bespaar u de gruwelijke details.

Veel ophef dwong het regime in de jaren negentig een aantal van de uitvoerders, die agenten van het ministerie van Informatie waren, te arresteren. Achter gesloten deuren werden ze 'berecht' en vervolgens vrijgelaten. Doordat hun baas 'zelfmoord' pleegde, werd nooit bekend wie de hogere opdrachtgevers waren vanuit het enige ministerie dat onder directe controle valt van de opperste misdaadleider Khamenei. Hij verklaarde daarna dat de moorden door Amerika en Israël waren gepleegd.

Het moorden ging toch door, en sinds de pandemie met een nieuw wapen. Het laatste slachtoffer is dichter, schrijver en filmmaker Baktash Abtin, die samen met twee andere schrijvers sinds 2020 werd vastgehouden. De 47-jarige dichter kreeg zes jaar gevangenisstraf voor het lidmaatschap van de Iraanse schrijversassociatie en het bezoek van het graf van de eerder vermoorde schrijvers. Dat heet 'samenzwering tegen de staatsveiligheid' en 'propaganda tegen de staat'. In binnen- en buitenland vreesde men dat zijn gevangenhouding in de overbevolkte Evin-gevangenis met vele coronabesmettingen zijn doodvonnis was. Hij leed aan een onderliggende longaandoening.

In 2021 ontving hij van de PEN vereniging van Amerika de PEN/Barbery Freedom to Write Award. Daarbij schreef een groep van Nobel-, Pulitzer- en Tonyprijs winnaars een open brief aan de ayatollahs en eiste zijn vrijlating. Onder de ondertekenaars waren de acteurs Alec Baldwin en Meryl Streep, de schrijvers John Green, Margaret Atwood, Jennifer Egan en Khaled Hosseini, en de componist Stephen Sondheim.

Na de tweede coronabesmetting van de dichter negeerden de beulen de eerste twaalf dagen zijn vele verzoeken om behandeld te worden. Pas toen zijn toestand ernstig verslechterde mocht zijn familie hem in een privékliniek laten opnemen.

Ik ben de wind, zelfs in de kooi ben ik vrij, hoe wil je in mij blijven staan? hoe wil je mij tot staan bevelen?, schreef hij. Op 8 januari waaide mijn geliefde dichter de eeuwigheid in. De islamitische republiek heeft hem met het wapen van corona definitief het zwijgen opgelegd.

Keyvan Shahbazi is cultureel psycholoog, schrijver en bestuurslid van Comité Iran Vrij.